Termin fitnes opisuje karakteristike tela koje omogućavaju fizičku aktivnost. Ove karakteristike
uključuju fleksibilnost zglobova, mišićnu snagu i izdržljivost, uključujući srčani mišić i zdravu
kompoziciju tela.
Šira definicija fitnesa je sposobnost da se izvodi fizički napor, a da pri tome ostane dovoljno rezerve
energije da se izdrže iznenadni, dodatni fizički izazov.
Ova definicija prikazuje odnos kondicije prema svakodnevnom životu: uobičajeni zadaci kao što su
nošenje teških torbi ili penjanje stepenicama mogu biti napor za neaktivnu, fizički zapostavljenu
osobu, ali osoba koja je „fit“ ih obavlja s lakoćom.
Postoji još jedna definicija fitnesa „sposobnost tela da se nosi sa stresom – koja uzima u obzir stres
svih vrsta.“ Fitnes je nagrada za osobu koja vodi fizički aktivan život. Suprotnost takvom načinu je
„sedeći način života“, koji doslovno znači da predugo sedite tokom dana. Današnji način života
omogućava ljudima da vode neaktivni život – korišćenje liftova, pokretnih stepenica i automobila, tako
da ljudi koriste sve manje i manje fizičkog napora.
Aktivnost poboljšava kondiciju, fitnes poboljšava otpornost na stres uopšte, a otpornost na stres
doprinosi zdravlju na više načina. Osoba mora da razvije dovoljno fleksibilnosti, mišićne snage i
izdržljivosti kako bi se odupirala svakodnevnim životnim zahtevima, a da pritom ima mnogo rezerve
energije i istovremeno telesnu težinu i fizičku kondiciju. Fitnes ima pet dimenzija na koje treba obratiti
pažnju: snagu, izdržljivost, brzinu, fleksibilnost i koordinaciju.
Snaga
Snaga se smatra jednom od osnovnih karakteristika motoričkih sposobnosti. Nijedno kretanje se ne
može izvršiti bez uključivanja određene količine snage.
Svakodnevni pokreti zahtevaju opštu snagu, dok određene profesije zahtevaju i specifičnu snagu. U
sportu je, pored opšte, neophodna i specifična snaga (brzina, eksplozivnost …).
U odnosu na karakteristike otpora koje treba savladati razvija se (manifestacija) snaga:
- Aposlutna
- Eksplozivna
- Statička
- Relativna
- Ponavljajuća
.
IZDRŽLJIVOST
Izdržljivost je osnovni element fizičke radne sposobnosti i merilo funkcionalne sposobnosti
kardiovaskularnog sistema organizma. Izdržljivost je sposobnost vršenja rada nepredviđena
intezitetom, bez smanjenja efikasnosti, osnovna neergonomska karakteristika u ispoljavanju
izdržljivosti odnosi se na podupiranje zamoru. Izdržljivost je sposobnost organizma da savlada zamor u
toku dugotrajnih fizičkih opterećenja.
Prema uticaju na organizam razlikuje se opšta i specijalna izdržljivost.
U zavisnosti od potrošnje kiseonika pri radu razlikuju se: aerobna i anaerobna izdržljivost.
Brzina:
Pod brzinom se koristi podrazumevana sposobnost čoveka da se neko kretanje izvrši za najkraće
vreme ili za jedno kretanje koje je moguće brže u datim uslovima. Pokret se može izvesti samo
jedanim delom tela ili celim telom. U slučaju pokreta koji se izvodi, delom tela može da govori o brzini
pojedinačnog pokreta, dok se u slučaju pokreta koji izvodi celim telom može govoriti o brzini lokomocije.
Fleksibilnost:
U našem jeziku koristimo više sinonima za fleksibilnost a do su: gipkost, pokretljivost, savitljivost,
vitost. Kao sinonimi za fleksibilnost susreću se pored pojmova pokretljivosti i gipkost i sintagme
zglobna amplituda, obim pokreta, zglobno-mišićni modalitet. Pojmovi pokretljivosti i fleksibilnosti
poput nekih pokreta amplitude mogu biti ostvareni u situacijama odsustva aktivne uloge mišićnog
sistema, koji mogu uspostaviti prekid veze mišića i centralnog nervnog sistema, ili mogu nastati u
denervisanom mišićno-zglobnom sistemu, ili pod uticajem spoljašnje sile. Pod pojmom gipkost može
se shvatiti samo amplituda pokreta u kome određeni deo (aktivnu ili pasivnu) ima mišićni sistem.
Pojmovima istezanja i rastezanja opisuju se promene dužine mišića, tetiva i zglobnih veza, u okviru
sistematskog vežbanja usmerenog na produženje mišića, tetiva i zglobnih veza, odnosno veća
amplituda pokreta u zglobovima, tj. povećanje gipkosti.
Koordinacija:
Koordinacija predstavlja složenu psihofizičku sposobnost. Teško je dati jedinstvenu definiciju
koordinacije, jer se ona posmatra sa više aspekata.
-Koordinacija je sposobna da izvede komplikovane pokrete u prostoru i vremenu, koja u velikom meri
zavisi od centara za analizu u centralnom nervnom sistemu i inteligencije. Ona je sposobna za učenje
kretanja, za izbor reakcije, odnosno da se razlikuje od različitih kretanja izabranih onoga što olakšava i
omogućava izvršenje zadatka kretanja.
Fitnes ima sve za jednog rekreativca. Vremeno ćete savladati sve složenije pokrete. Zato počnite
odmah.
Nemanja Ljubisavljević
Trener i Savetnik za Ishranu